Prawie wszystkie wydarzenia powiązane z „VoicEncounters” odbyły się w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu.

Tym refleksyjnym spotkaniom i rozmowom towarzyszyła niepowtarzalna okazja pracy z Aramem Kerovpyanem, znakomitym śpiewakiem z Katedry Ormiańskiej w Paryżu, który wraz z Virginią Kerovpyan prowadzi pracę nad jednogłosowym, modalnym śpiewem w ramach najnowszego projektu Teatru ZAR „Armine, Siostro. Zespół opowiedział o swych intuicjach związanych z pracą nad nowym spektaklem, realizowanym w ramach projektu „Armine, Siostro”. Wydarzenie to stanowiło wstęp do planowanej w 2013 roku edycji „VoicEncounters”, której tematyka oscyluje wokół dziedzictwa kulturowego Armenii oraz diaspory ormiańskiej.

W ramach „VoicEncounters” odbyły się następujące wydarzenia”:

Pokazy filmów „Światło w mroku”

5-9 listopada 2012

Cykl filmów dokumentalnych i animowanych na temat ludobójstwa Ormian.

Wystawa zdjęć Magdaleny Mądrej „Obrazy z Anatolii”

8-20 listopada

Prezentowane zdjęcia przywołują „doświadczanie” Anatolii w lipcu 2012 roku przez członków Teatru ZAR wraz z Aramem, Virginią i Vahanem Kerovpyanami, Altugiem Yilmazem, w towarzystwie ekipy filmowej z Belgii i miejscowych przewodników. Podczas kilkudniowej wyprawy grupa odwiedziła miejsca, gdzie przed 1915 rokiem mieszkali Ormianie, między innymi pozostałości miast Palu, Harput, ruiny świątyń ormiańskich we wsiach i miastach, tętniących codziennym życiem. Spotkania z mieszkańcami osad tureckich i ich opowieści dopełniła wizyta w rejonie Dersim, zamieszkałym przez Kurdów, szczególnie Zaza, a wśród nich wyjątkowych śpiewaków i opowiadaczy historii: Dengbeszów. Uczestnicy podróży, wsłuchani w ciszę, do której historia przymusiła niszczone kościoły, między podcinanymi kolumnami, śpiewali pieśni tych miejsc, w pamięci i szacunku dla ludzi, którzy musieli stąd odejść.

Spotkanie z Arą Sarafianem „Historia ludobójstwa. Pamięć, ciągłość, opór”

10 listopada

Akademickie spojrzenie na oficjalne tureckie zaprzeczenie faktu ormiańskiego ludobójstwa, m.in. studium przypadku sfabrykowanej petycji wysłanej do brytyjskiego parlamentu przez tureckich parlamentarzystów w 2005 roku, w której twierdzą, że teza o ludobójstwie ormiańskim to wymysł brytyjskiej propagandy powstały w czasie pierwszej wojny światowej.

Ara Sarafian jest historykiem-archiwistą oraz dyrektorem Instytutu Komitasa., niezależnym ośrodkiem badań oraz wydawnictwem książek odnoszących się do współczesnego doświadczenia Ormian. Specjalizuje się w późnych dziejach Imperium Osmańskiego i współczesnej historii Armenii. Znana jest przede wszystkim jego praca związana z tematem Ludobójstwa Ormian z 1915r dzięki takim publikacjom, jak krytyczne wydanie dokumentu parlamentarnego Wielkiej Brytanii z 1916, tzw. Niebieskiej Księgi „Traktowanie Ormian w Imperium Osmańskim w 1916”. Często prowadzi prace archiwalne w Turcji oraz inne projekty związane z Ormianami. . Jest postacią znaną zarówno w prasie tureckiej, jak i ormiańskiej (www.gomidas.org).

Panel dyskusyjny „Być świadkiem świadków. Historia zakłamania”

10 listopada

Panel odbył się z udziałem: Ayşe Günaysu (Turcja), Ary Sarafiana (Wielka Brytania), Talin Suciyan (Niemiec) i Ragipa Zarakolu (Turcja)

Tematem panelu dyskusyjnego był wpływ nieuznania faktu ormiańskiego ludobójstwa na życie osób mieszkających w Turcji. W panelu udział wzięli pracownicy akademiccy oraz działacze na rzecz praw człowieka, walczący o prawa mniejszości w Turcji.

Ayşe Günaysu członkini Komitetu Wykonawczego w stambulskim oddziale Stowarzyszenia Praw Człowieka. Współzałożycielka i członkini Komitetu ds. Rasizmu i Dyskryminacji działającego w ramach Stowarzyszenia Praw Człowieka. Felietonistka Ozgur Gundem, dziennika kurdyjskiej opozycji, który był wielokrotnie zamykany, a następnie powracał pod inną nazwą. Felietonistka bostońskiego tygodnika Armenian Weekly.

Talin Suciyan pochodzi ze Stambułu i po rocznym pobycie w Erewaniu przeprowadziła się do Niemiec gdzie jest obecnie nauczycielką akademicką i doktorantką Uniwersytetu Ludwika Maximiliana w Monachium, specjalistką w dziedzinie Bliskiego Wschodu. Wykłada historię Armenii Zachodniej oraz historię Turcji i schyłku Imperium Osmańskiego. Przez ponad dziesięć lat pracowała jako dziennikarka w gazetach ormiańskich i tureckich, jak również w innych mediach.

Ragip Zarakolu (ur. 1948) jest tureckim działaczem na rzecz praw człowieka i wydawcą, od dawna prześladowanym przez władze tureckie za wydawanie kontrowersyjnych książek, szczególnie o prawach mniejszości i prawach człowieka. Obecnie (początek 2007 roku) jest przewodniczącym Komitetu na Rzecz Wolności Publikacji, który działa w ramach Stowarzyszenia Wydawców. W lutym 2012 roku szwedzcy parlamentarzyści nominowali go do Pokojowej Nagrody Nobla. Ragip Zarakolu ostatecznie nie mógł przylecieć do Polski z powodu procesu sądowego, który wytoczyły mu tureckie władze w związku z tureckimi prześladowaniami Zarakolu i innych działaczy na rzecz praw człowieka.

Pokaz i otwarta dyskusja na temat procesu przekazu ormiańskiego śpiewu modalnego „Przekaz – przemiana”

10 listopada

Zaproszeni goście: Nişan Çalgiciyan i Murat Içlinalça (Turcja). Prowadzenie: Aram Kerovpyan (Francja) i Altug Yilmaz (Turcja)

Spotkanie i prezentacja miały na celu przybliżenie fenomenu przekazu śpiewu modalnego. Wraz z mistrzami śpiewu ze Stambułu spróbowano odtworzyć proces przekazu i skupić się na „interpretacji”, która ma miejsce po odczytaniu zapisu muzycznego. Postarano odpowiedzieć na pytanie, jak proces przekazu zmieniał się w perspektywie historycznej i gdzie dziś występuje śpiew modalny – ormiańska tradycja muzyki liturgicznej. Spotkanie stanowiło okazję zadania gościom pytań na temat ormiańskiego śpiewu modalnego oraz ich roli w pielęgnowaniu i przekazywania tej tradycji.

işan Çalgiciyan urodził się w 1936 roku w Stambule. W wieku 14 lat, rozpoczął nauki u mistrza śpiewu Krikora Habyana. W 1959 roku został mianowany mistrzem śpiewu, a następnie służył w szeregu kościołów w Stambule. Od 1989 roku służy w kościele pod wezwaniem Świętej Trójcy w Stambule. Nişan Çalgiciyan jest najbardziej znanym spośród garstki mistrzów śpiewu, którzy pozostali wierni tradycyjnemu śpiewowi i który przekazują tę tradycję młodszym pokoleniom.

Murat Içlinalça urodził się w 1985 roku w Stambule. W wieku 8 lat rozpoczął naukę śpiewu u mistrza Nişana Çalgiciyana. Studiował śpiew i muzykę ludową w Konserwatorium Muzycznym na Politechnice w Stambule, którą ukończył w 2010 roku. W tym samym roku roku został mianowany mistrzem śpiewu Kościoła Ormiańskiego w Stambule.

Altug Yilmaz urodzony w 1973 roku, badacz muzyki, dziennikarz, redaktor i tłumacz. Studiował nauki polityczne i stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie Bogaziçi w Stambule, a także socjologię, specjalizując się w roli muzyki w budowaniu tożsamości. Autor (wraz z Aramem Kerovpyanem) wydanej w języku tureckim książki Klasyczna muzyka imperium osmańskiego i Ormianie (2010). Od 2007 redaktor tygodnika Agos, wydawanego w jęykach tureckim i ormiańskim, w którym publikuje wywiady i eseje o kulturze i sztuce.

Panel dyskusyjny „Kto dziś pamięta o rzezi Ormian. Historia ignorancji”

10 listopada

Panel z udziałem Krzysztofa Czyżewskiego, Jarosława Freta, Ireny Grudzińskiej-Gross oraz Leszka Koczanowicza.

Przedstawienie projektu Teatru ZAR „Armine, Sister. Otwarcie”

10 listopada

Prezentacja projektu odbyła się przy udziale Arama i Virginii Kerovpyan (Francja).

Prezentacja projektu filmowego „Winds of Armine”

10 listopada

Prezentacji filmu towarzyszyło spotkanie z reżyserami i producentami filmu: Nathalie Rossetti i Turim Finnochiaro (Belgia).

Wiatry Armine: Ekspedycja w Anatolii – w celu przekazania zagrożonej tradycji ormiańskiej pieśni liturgicznej, para Ormian z diaspory ormiańskiej, Aram i Virginia Kerovpian, zabrała europejską grupę teatralną Teatr ZAR, prowadzoną przez Jarosława Freta, w podróż do miejsc, gdzie sztuka ta wciąż istnieje. Uczestnicy ekspedycji doświadczają bogactwa zniszczonej kultury i poznają tragiczną historię zmasakrowanej ludności. Pieśń staje sięźródłem prawdy, tchnieniem życia i językiem kreacji.

Nathalie Rossetti pracuje od 1991 roku w branży audiowizualnej jako scenarzystka i konsultant muzyczny. Od samego początku zainteresowana pisaniem opowiadań, za które została parokrotnie nagrodzona. Pisze scenariusze do filmów krótkometrażowych, jest współautorką scenariusza do czterech filmów fabularnych, m.in. Le Nain Rouge w reżyserii Ivana Le Moine (Directors? Fortnight, Cannes, 1998). Od 2000 roku skupia się na reżyserowaniu filmów dokumentalnych.

Turi Finocchiaro zajmuje się produkcją audiowizualną, początkowo filmów fabularnych (Włochy), a następnie dokumentów (Belgia). W 1998 roku stworzył w Rzymie niezależną firmę producencką Impronte Digitali, realizującą filmy krótkometrażowe i dokumenty. W 2004 roku wrócił go Belgii, gdzie wyreżyserował kilka filmów wraz z Natalie Rossetti, z którą ? do spółki z Amelem Bouzidem ? założył w roku 2009 Borak Films. Razem z Natlaie Rossetti współtworzy festiwal filmów dokumentalnych „Faito DOC Festival” (www.faitodocfestival.it).

Warsztat prowadzony przez Arama Kerovpyana „Śpiew modalny: Podróż w dźwięku”

10, 11 Listopada 2012

Głównym celem warsztatu było przybliżenie uczestnikom tradycji śpiewu modalnego. Proces nauczania rozpoczyna się od śpiewania burdonu oraz interwałów nieujętych w równomiernie temperowanym systemie, prowadząc do nauki ormiańskich pieśni liturgicznych poprzez słuchanie i powtarzanie.

Warsztaty skierowane były dla wszystkich zainteresowanych śpiewem modalnym, niezależnie od tego, czy znają język ormiański, czy nie – zarówno amatorów, jak i zawodowych muzyków. Proponowana praca będzie mieć dwa aspekty: praca wokalna, pomagająca w znalezieniu naturalnego głosu, w którego wydobywanie zaangażowane jest całe ciało oraz praca modalna, która zaczyna się od odkrywania naturalnych interwałów, zapomnianych we współczesnym środowisku miejskim. W takim procesie nauczania uczestnicy uczą się postrzegać melodię w kontekście modalnym, umiejscawiając ją w środowisku dźwiękowym, a nie jako szereg następujących po sobie nut lub motywów. Dzięki temu uczestnicy mieli możliwość odkrywania rozmaitych rodzajów interwałów, a następnie składających się z nich skal modalnych. W takim właśnie kontekście przekazywane są będące przedmiotem warsztatu pieśni o stosunkowo niewielkiej ilości tekstu.

Aram Kerovpyan urodził się w Stambule. Jako chłopiec odbył naukę śpiewu liturgicznego w Kościele Ormiańskim. Uczył się gry na kanunie i studiował system muzyczny Bliskiego Wschodu u mistrza Saadeddina Öktenaia. W 1977 roku przeprowadził się do Paryża, gdzie całkowicie poświęcił się muzyce, grając z wieloma muzykami z Bliskiego Wschodu. W 1980 roku dołączył do zespołu Ensemble de Musique Arménienne, który później zmienił nazwę na Kotchnak. Od tamtej pory głównym obszarem jego badań stała się muzyka ormiańska, szczególnie system modalnych skal pieśni liturgicznych. W 1985 roku założył zespół ormiańskich pieśni liturgicznych Akn. Równolegle z pracą muzyka Aram Kerovpyan uczestniczy w konferencjach i seminariach, prowadzi wykłady w Europie i Ameryce Północnej, a także regularnie publikuje artykuły i prace na temat teorii ormiańskiej muzyki modalnej.

Virginia Pattie Kerovpyan, wokalistka zespołu, urodziła się w Waszyngtonie (USA). Studiowała śpiew i śpiewała w wielu chórach i zespołach muzyki dawnej jako chórzystka i solistka. Następnie wyjechała do Francji, gdzie kontynuowała naukę śpiewu w École Normale Supérieure de Musique de Paris oraz Conservatoire National Supérieur de Musique. Virginia Pattie Kerovpyan występowała i nagrywała z wieloma zespołami muzyki dawnej, m.in. Les Arts Florissants, Ensemble Guillaume de Machaut de Paris, Per Cantar e Sonar, l’Offrande Musicale, La Grande Écurie et la Chambre du Roy. W 1976 roku założyła z Roubenem Haroutunianem duet, który później przyjął nazwę Kotchnak, a w 1985 roku pomogła stworzyć zespół ormiańskich pieśni liturgicznych, Akn.

Koncert „Kolumny”

11 listopada

Koncert rodziny Kerovpyan oraz Teatru ZAR ze specjalnym udziałem Nişana Çalgiciyana i Murata Içlinalça. Koncert odbył się w Kościele św. Mikołaja we Wrocławiu.